Það á ekki að bjarga öllum

Púkanum sýnist sumir vera að bíða eftir því að stjórnvöld framkvæmi töfrabrögð - komi með "lausn" sem leysir vanda allra, svona eins og töframaður dregur kanínu upp úr hatti fyrir framan hóp fagnandi áhorfenda.

Það er hins vegar einn stór galli við þetta viðhorf - það er ekki hægt að "bjarga" öllum - og það sem meira er: Það á ekki að "bjarga" öllum.

Staðreyndin er sú að jafnvel þótt ekkert bankahrun hefði orðið og ef gengi krónunnar hefði haldist áfram í þeim óraunhæfu hæðum sem það var í kringum 2006, þá hefðu einhverjir farið í þrot.  Það eru alltaf einhver gjaldþrot, jafnvel í mestu "góðærum".

Það er alltaf fólk sem eyðir um efni fram, tekur lán langt umfram sína greiðslugetu eða sólundar sínu fé í einhverja vitleysu.  Það er ekki hlutverk þjóðfélagsins að sjá til þess að óráðsíumenn geti haldið áfram sínum lífskjörum.  Það verður að gera ákveða kröfu um að fólk taki ábyrgð á afleiðingum eigin mistaka.

Velferðarkerfið má sjá til þess að enginn svelti og allir hafi þak yfir höfuðið - en það er ekki réttlátt að "bjarga" fólki frá öllum afleiðingum eigin mistaka.

Vandamálið er hins vegar hvar á að draga línuna - hverjum á að "bjarga" - og hverjum ekki?

Það er ákveðin hópur sem er með nánast óviðráðanlegar skuldir - skuldar langt umfram eignir og greiðslugetu.  Jafnvel þessi heimskulega hugmynd Framsóknarmanna um flata niðurfellingu myndi ekki gagnast þessum hópi.  Sumum í þessum hópi er einfaldlega ekki hægt að "bjarga".

Það er hins vegar annar (og mun stærri hópur) sem er í vandræðum, en er hægt að aðstoða - og það á að miða áætlanir um aðstoð við þann hóp - fólkið sem á ennþá möguleika á að halda sínum húsum og er tilbúið til að gera sitt.

Gylfi furðar sig á ummælum

Athugasemdir

[Gísli Sigurðsson, 18.10.2010 kl. 13:58]

Af hverju á ekki eitt yfir alla að ganga Friðrik? Af hverju telur þú sanngjarnt að bjarga öllum innistæðueigendum, réttlátum jafnt sem ranglátum, stórum sem smáum? Á kostnað skuldara? En þegar kemur að skuldurum þá fer af stað einhver heljarinnar flokkun í skuldara sem geta vel borgað, geta borgað, geta næstum því borgað, geta ekki borgað og geta alls ekki borgað. Og síðan á bara að hjálpa þeim sem geta næstum því borgað, því að þeir sem geta ekki eða alls ekki borgað eru óreiðumenn og þeir sem geta borgað geta bara bjargað sér sjálfir. Hvar er sanngirnin? Það kostaði okkur 800 milljarða að bjarga innistæðueigendum, umfram lágmarkstrygginguna.Ert þú klár á því að heiðarlega hafi verið unnið fyrir öllum þeim innistæðum? Líka þessum 200 milljörðum sem voru í verðbréfasjóðunum og við vorum látin tryggja? Og ertu viss um að einhverjir af þessum innistæðueigendum hefðu ekki getað bjargað sér sjálfir, þó að þeir hefðu bara haldið lágmarkstryggingunni? Af hverju er réttlátt að verja eignir eignamanna, en láta þá sem lítið eða ekkert eiga, tapa öllu og meira til? Og hvað finnst þér réttlátt að eignalausir haldi lengi áfram að tapa, hvenær mega þeir eygja möguleika á að fara aftur að nálgast núllið? Bara að mínusinn hætti að vaxa og þeir byrji að stefna upp að núllinu?

[Púkinn, 18.10.2010 kl. 14:39]

Ég veit nú ekki af hverju þú ert að gera mér upp þær skoðanir að það hafi átt að bjarga öllum innistæðueigendum.   Ég er þvert á móti á þeirri skoðun að ákvörðun ríkisstjórnar Geirs hafi verið eitt allsherjar klúður ... mistök sem þjóðn kemur til með að súpa seyðið af í lengri tíma.

Hvað þá varðar sem eiga minna en ekki neitt, þá hef ég verið stuðningsmaður "lyklafrumvarpsins" - þ.e.a.s. að vegna skulda vegna íbúðarhúsnæðis sé ekki hægt að ganga að öðrum eignum en íbúðarhúsnæðinu - og fólk geti einfaldlega losnað undan þeim skuldum með því að skila húsnæðinu til lánastofnunarinnar.  Þetta myndi leyfa ákveðnum hópi sem á minna en ekki neitt að komast þó á núllið.

[Gísli Sigurðsson, 18.10.2010 kl. 15:13]

Ég las það bara á milli línanna að þú værir frekar stuðningsmaður "flatra" björgunaraðgerða þegar innistæðueigendur ættu í hlut heldur en skuldarar. Biðst afsökunar á því.

Mér finnst þú ekki svara því sem ég var að reyna að spyrja um. Við búum við galna vísitölu sem hækkar í sífellu vegna skattahækkana, og er síðan notuð til að hækka mánaðarlega innistæður eignamanna og skuldir skuldara. Innistæðueigendur kvarta ekki, en vaxandi fjöldi venjulegs fólks er orðið eignalaust og með neikvæðar eignir vegna þessarar vísitölu, sem flytur stöðugt eignir frá þeim sem skulda til þeirra sem eiga. Ekki vegna eigin ákvarðana, heldur vegna galinna ákvarðana stjórnvalda sem líta á vísitöluna eins og hún sé náttúrulögmál. Af hverju er það ekki sanngjarnt að leiðrétta vísitöluna og leiðrétta þannig öll vísitölutengd lán hlutfallslega jafnt?

Að sjálfsögðu væri réttlátast að færa niður innistæðurnar á móti, en það þorir ekki nokkur maður að nefna, innistæðueigendur eru jú heilagir.

Ég veit að þetta bjargar ekki öllum, það verður alltaf til fólk sem spilar rassinn úr buxunum. En þegar um helmingur heimila í landinu er orðinn eða að verða eignalaus út af svona rugli þá verður að taka á því. Það gerði stjórn Geirs, Jóhönnu og Össurar ekki og var setta af og Jóhanna og Össur ákváðu að senda Geir fyrir Landsdóm, en er stjórn Jóhönnu, Össurar og Steingríms að standa sig eitthvað betur?

[Gísli Sigurðsson, 19.10.2010 kl. 13:08]

Þorleifur, það er enginn tilbúinn að greiða fyrir óráðsíu annara. Við eigum hins vegar ekki annan kost en að gera það, því miður. Það sem ég er að gagnrýna er að skuldarar eru einir látnir um að borga, meðan innistæðueigendur halda sínu og meira til. það finnst mér ekki sanngjarnt, ertu ósammála því?

Og til að kóróna ruglið, þá verða aðgerðir stjórnvalda til þess að færa enn meira fjármagn milli þessara hópa. Dæmi: Sumarið 2009 ákvað ríkisstjórnin að afla ríkissjóði aukinna tekna, og mun ekki hafa veitt af. Áfengis og bensíngjald voru hækkuð og áttu að skila ríkissjóði tekjuauka upp á 5 milljarða. En vegna vísitölutengingar útgjalda ríkisins þá fóru 2,8 milljarðar af þessu út aftur. Þannig að netto var tekjuaukinn aðeins 2,2 milljarðar. Hliðaráhrifin af þessari aðgerð voru hins vegar að 8 milljarðar bættust ofan á húsnæðislán landsmanna og að sjálfsögðu innistæður fjármagnseigenda líka. Að 8 milljarðar skuli vegna skattahækkana flytjast með þessum hætti frá skuldurum til innistæðueigenda er að mínu viti galið. Það er ekki nóg með að skuldarar þurfi að borga sinn hlut í hækkun skatta, þeir þurfa líka að greiða innistæðueigendum 8 milljarða! Er það þetta sem þú ert ósammála?