"...fullorðið fólk með meðalgreind..."

Eftirfarandi athugasemd barst við síðustu grein Púkans:

Á ekki fullorðið fólk með meðalgreind að geta sagt sér að það sé áhætta í því að skulda of mikið og einnig hitt að það kosti einfaldlega mikið að taka fé að láni.

Púkinn fór að velta fyrir sér hversu stór hluti þeirra sem er að lenda í vandræðum sé einmitt ekki í hópnum "fullorðið fólk með meðalgreind".

Mikið af ungu fólki hefur enga reynslu af öðru en góðæri - það hefur aldrei lent í raunverulegu gengisfalli, verðbólgu eða atvinnuleysi - er það nokkur furða að einhverjir úr þessum hópi kunni hreinlega ekki að fara með fé?

Og hvað með þá sem ekki ná meðalgreind? Það er jú helmingur þjóðarinnar.

Ég skal endurtaka þetta

Helmingur þjóðarinnar hefur greind undir meðaltali.

Er hægt að gera þær kröfur til allra í þeim hópi að þeir skilji áhættuna?  Það er svosem ekki hægt að gera mikið í þessu - ekki er hægt að krefjast þess að fólk fari í greindarpróf áður en það fær að taka lán, en það er vel hugsanlegt að vandræði einhverra stafi einmitt af því að fólk skilur ekki áhættuna - skilur ekki hvað er t.d. varasamt við myntkörfulán.

Athugasemdir

[Hólmdís Hjartardóttir, 7.7.2008 kl. 11:34]

Afhverju er engin (a.m.k..) lítil sem engin fjármálakennsla í skólum?

[Liberal, 7.7.2008 kl. 12:17]

Kannski vegna þess að það er ekki hlutverk skóla að kenna fólki ráðdeild í fjármálum, það er hlutverk okkar foreldranna.  Það er ekki hægt að kenna alltaf ríkinu um þegar börn fá rangt veganesti út í lífið.

En það er hárrétt hjá þér, nákvæmlega 50% þjóðarinnar er með greind undir meðaltali, og ca. 16% eru sannkallaðir örvitar. 

[Guðmundur D. Haraldsson, 7.7.2008 kl. 12:37]

Hvað hefur þetta með greind að gera? Hvers konar greind eruð þið að tala um?

[Púkinn, 7.7.2008 kl. 13:46]

Ég geri mér fulla grein fyrir þvíoi að ekki er hægt að mæla greind á einum einföldum kvarða - hins vegar er hægt að meta ýmis svið greindar - og það gildir einu hvaða svið er valið - þú ert með helminginn undir meðaltali.

[Maelstrom, 7.7.2008 kl. 14:05]

Það kæmi mér ekkert á óvart þó þessi meðaltalsstúdía hjá ykkur sé röng.  Það er ekkert 'nákvæmt' í meðaltölum.  T.d. er ég svo ofurgáfaður að það þarf fjöldann allan af fávitum til að draga meðaltalið niður.  Það er því ekkert víst að helmingur þjóðarinnar sé undir (eða yfir) meðaltali.

Með nútímalæknisfræði er ungbarnadauði nánast óþekktur á Íslandi og einstaklingar sem fyrir 100 árum hefðu látist, lifa nú sæmilegu lífi.  Eflaust draga þau þó meðaltalið óeðlilega mikið niður þar sem sum þeirra eru nánast ekki með mælanlega greind (aðeins metin út frá ákveðnum viðmiðum).  Það er því alveg mögulegt að meirihluti Íslendinga séu yfir meðaltalinu.

[Svansson, 7.7.2008 kl. 14:23]

Væri ekki réttara að orða þetta á þá leið að helmingur þjóðarinnar hefði greind undir miðgildi? ;)

[Púkinn, 7.7.2008 kl. 14:29]

Jú, tæknilega er miðgildið betra, því það er nákvæmt - 50% eru undir miðgildi.   Ef dreifingin er skökk er fyllilega mögulegt að meðaltalið liggi nokkuð frá miðgildinu.

[Þorsteinn Briem, 7.7.2008 kl. 15:51]

Flokkaskipting eftir greindarvísitölu fólks:

Í Stanford-Binet greindarprófinu er miðað við þessa flokkaskiptingu:

145-160	Mjög bráðger (very gifted)
130-144	Bráðger (gifted)
120-129	Yfirburðagreindur (superior)
110-119	Nokkuð yfir meðallagi greindur (high average)
90-109	Í meðallagi greindur (average)
80-89	Nokkuð undir meðallagi greindur (low average)
70-79	Á mörkum greindarskerðingar (borderline impaired)
55-69	Væg greindarskerðing (mildly impaired)
40-54	Nokkur greindarskerðing (moderately impaired)

[Guðmundur D. Haraldsson, 7.7.2008 kl. 18:08]

Púki: Hvaða svið áttu þá við?

[Púkinn, 7.7.2008 kl. 19:00]

Hvaða svið?  Málskilning, hæfileika til hugarreiknings, rökhugsun af ýmsum gerðum o.s.frv.  Það gildir einu hvað þú mælir - helmingur fólks er fyrir neðan miðgildi - og spurningin er hvort sá hópur sé líklegri til að glepjast af vafasömul lánabpðum eða öðru slíku.

[Hildigunnur Rúnarsdóttir, 7.7.2008 kl. 19:28]

Það er reyndar komin fjármálakennsla í skólum upp að vissu marki, undir merkjum fagsins lífsleikni, held ég.  Væntanlega vegna þess að heimilin sjá ekki um þá kennslu nema að litlu leyti - gæti það verið vegna þess að ekki eru allir á heimilunum nægjanlega upplýstir um þennan frumskóg til að geta kennt krökkunum að haga sér rétt þar inni.

Liberal, hvers vegna á þetta ekki að vera inni í skólunum, þegar foreldrar krakkanna eru kannski einmitt þeir sem hafa verið að tapa?  

[Baldur Fjölnisson, 7.7.2008 kl. 21:39]

Fólk er alvarlega heilaþvegið af heiladrepandi skólakerfi í þágu atvinnulífsins, heiladauðum auglýsingaruslpósti (sem ekki einu sinni fólk með væga greindarskerðingu kallar því hátíðlega nafni fjölmiðla), heilaskemmdum pólitíkusum og keyptum álitsgjöfum á sama stigi = veruleikahönnunarmaskínu almennings. Í dag snýst bókstaflega allt um peninga, neyslu og afþreigingu og þar af leiðandi skuldsetningu. Þetta er rottukapphlaup á háu stigi og viðmiðið er fokríkt fólk á ofurlaunum sem aðrir þurfa að elta eftir bestu getu og þar sem flesta vantar kaupmátt frá almennum launatekjum til þess er reynt að brúa bilið með skuldsetningu. Smám saman verður skuldapappíraframleiðsla mikilvægasta atvinnustarfsemi í slíku kerfi möo. hagkerfið breytist í eitt allsherjar keðjubréfaskím. Slík skím byggjast að sjálfsögðu á aukinni veltu og góðu umtali (sbr. ofangreinda margþætta ruslpóstsmaskínu) en raðlygarar hafa aðeins ákveðinn hillutíma og því hrynja öll keðjubréfaskím á endanum hversu vel sem þau eru prómóteruð. Góðar stundir.

[Óskar Þorkelsson, 8.7.2008 kl. 00:16]

piff.. ég er langt yfir meðalgreind skv nokkrum sálfræðiskýrslum sem teknar voru af mér þegar dómsmálaráðuneytið vildi taka af mér öll börnin á sínum tíma.. svo ég er löggiltur ofviti.. en alger fáviti í fjármálum ;)

[Skattborgari, 8.7.2008 kl. 01:06]

Margir vilja fá allt STRAX ekki á morgun og taka þess vegna lán fyrir öllu. Einn sem ég þekki sagði mér að margir sem væru með yfirdrátt væru með hann jafn háan og árslaunin fyrir skatta. Þegar fólk er mað yrirdrátt bílalán jafnvel 2 fellihhýsi sjónvarp og fullt af öðrum óþarfa á lánum þá má ekkert útaf bregða þá er allt komið til fjandans.

[Maelstrom, 8.7.2008 kl. 12:47]

Hef nú ekki trú á að það séu margir með árslaun fyrir skatta í yfirdrátt.

10m í árslaun, 6,5m útborgað?  Yfirdráttur á 20% vöxtum og það er 1/3 launanna í yfirdráttarvexti.  Trúi ekki að það séu margir svo vitlausir.  Kannski einn og einn.

[Kebblari, 9.7.2008 kl. 10:05]

Ég held að fjármálavit falli dáldið frá greindarkenningum. Það er, fólk sem virðist ekki vera greint, ber það ekki með sér að vera greindur a.m.k. hefur stundum fjári gott fjármálavit. Ég get nefnt nokkra áhættusækna menn sem ég fullyrði að séu undir meðalgreind, sem hafa aflað vel og kunna að fara með peninga.

[Kári Harðarson, 9.7.2008 kl. 14:02]

Menn geta verið áhrifagjarnir þótt það vanti ekkert uppá greindina.  Það er erfitt að standast freistingarnar þegar nágranninn er kominn á Cayenne jeppa, konan horfir á þig eins og geldur köttur og bankarnir auglýsa í öllum fjölmiðlum linnulaust.

Rétt eins og fullgreindir menn berjast við offituna berjast aðrir við of mikil fjárútlát...

[Laurent Somers, 9.7.2008 kl. 23:03]

Það er auðvitað ótækt að standa ekki nágrannanum á sporði á neinu sviði, eða hvað? Þessi minnimáttakennd landans er alveg einstök.

En spurningin er:

Hver hefur efnahagslegan ávinning af því að telja fólk ofan af því að steypa sér í skuldir?

Á öðrum endanum eru bankarnir, fasteignasalar og fjármögnunarleigufyrirtækin, en hvar er mótvægið?  Slagsíðan er yfir í meiri neyslu.

[Maelstrom, 10.7.2008 kl. 14:27]

Bull er þetta!! 

Hver hefur efnahagslegan ávinning af því að steypa sér EKKI í skuldir?  Hver hefur efnahagslegan ávinning af því að spara?  Hver hefur efnahagslegan ávinning af því að eiga fyrir því sem keypt er?

 Og hver hefur svo EFNISLEGAN ávinning af því að eyða um efni fram?  Svarið við öllum þessum spurningum er EINSTAKLINGURINN!  Valið er hans og því miður velja of margir efnislegan ávinning fram yfir efnahagslegan.

Þið talið sum eins og valið sem bankarnir bjóða fólki sé af hinu illa.  Viljið þið frekar fara í gömlu tímana þar sem bíða þurfti í biðröð hjá útibússtjórunum eftir því að fara á skeljarnar eða þaðan af verra?  Á ekki bara að klippa á kortin hjá fólki og láta það sækja um gjaldeyri hjá bönkunum líka?  Það myndi kannski rétta af viðskiptahallann!!

Einstaklingarnir bera ábyrgð á sínum fjármálum og ef menn skilja þetta ekki, þá er hægt að fá aðstoð.

[Kári Harðarson, 10.7.2008 kl. 14:54]

Maelstrom, enginn er eyland.  Þú talar eins og allir séu Bjartur í Sumarhúsum, algerlega óháðir og ónæmir fyrir áróðri.

Ég vil ekki gömlu tímana, en ég myndi vilja sambærilegar reglur við þær sem tíðkast erlendis.  Þegar við keyptum hús í Bandaríkjunum og í Danmörku, var upplýsingaábyrgð bankans mjög mikil.  Bankinn var skuldbundinn til að útskýra mjög vel hvaða skuldbindingu við vorum að koma okkur út í.

Þessi fræðsla fór ekki fram þegar við keyptum húsið okkar hér á Íslandi.

[Maelstrom, 10.7.2008 kl. 15:25]

Right, allt svo gott í USA og DK.  Spáum aðeins í húsnæðiskrísuna í Bandaríkjunum.  Vel upplýstir kaupendur þar?  Heldurðu að þeim hafi verið gerð svona góð skil á því hvað piggyback loan gæti þýtt?  Eða hvað það þýðir að vera með hybrid vextir sem breytast úr mjög lágum föstum fyrstu 2-3 árin í mjög háa breytilega eftir það?

Eða í Danmörku þar sem bankinn hugsar svo vel um þig að þú færð ekki að taka ábyrgð á eigin fjármálum.  Ég bjó í Danmörku, og allan þann tíma sem ég bjó þar gat ég aldrei stofnað til viðskipta við danskan banka.  Til að fá Dan-kort hjá þeim, þurfti að sýna fram á mánaðarlega tekjur.  Alls ekki að sýna fram á tekjur hálfsárslega (af námslánum), tekjur yfir sumarmánuði eða neitt slíkt.  Eða að koma með pening til að leggja inn og ætlast til að fá kort á reikninginn?  Mánaðarlegar tekjur og ekkert annað.

Það er ekki j að setja reglur um upplýsingaskyldu, bla, bla, bla.  Í USA hafði það ekkert að segja og í DK allt of mikið!

Einstaklingurinn verður að vera ábyrgur fyrir eigin fjármálum, án undantekninga!  Punktur!  Basta!

[Laurent Somers, 10.7.2008 kl. 20:01]

Rólegur Maelstrom.

Auðvitað ber einstaklingurinn ætíð ábyrgð á eigin gjörðum. En það tekur tíma að læra, og mér fyndist betra að taka fyrr á vandanum. Ég skil vel dönsku stefnuna, bankar eiga ekki að vera í áhættustarfsemi og ef þú ert ekki með föst mánaðarlaun er þá einhver glóra að vera í skuld?

Þú nefnir bankana. Bankarnir eru í ákveðinni klemmu, þar sem verulegur hagsmunaárekstur á sér stað þegar viðskiptavinir þess sækja um lán. Annars vegar eiga þeir að vera ráðgjafi viðskiptavinarins, en á hinn bóginn þá hagnast bankinn mest ef viðskiptavinurinn skuldar sem mest og borgar þannig sem mesta vexti. Hvort vegur meira, hagsmunir viðskiptavinarins eða hluthafanna?

En máttur auglýsinga er t.d. mikill og þær dynja yfir landann, nánast allar á einn veg - yfr í meiri neyslu. Sálfræðinni er óspart beitt enda til mikils að vinna.

En, N.B., endanleg ábyrgð er auðvitað neytendanna.

Það sem mér þykir eiginlega verst til þess að hugsa er að það er svo lengt í hengingarólinni að þegar menn gera mistök hér og komið er að skuldadögum, þá er hætt við að það ríði þeim að fullu. Aleigan fokin, og meira til.

[Maelstrom, 11.7.2008 kl. 10:07]

Málið er að bönkunum er umhugað um hagsmuni viðskiptavinanna.  Skjótum á að vaxtamunur viðskiptabanka sé 3-5%.  Það þýðir í raun að ef 1 viðskiptavinur af 20 fer á hausinn, án trygginga, þá þurrkast upp vaxtamunur bankans.  M.ö.o. þá er eitt vanskilalán búið að eyða vaxtamuninum af 19 góðum lánum.

Þetta skánar aðeins ef það eru veð til staðar, en augljóslega vilja bankarnir ekki að viðskiptavinir lendi í vandræðum. 

Varðandi dönsku stefnuna, þá var í mínu tilfelli ekki um skuld að ræða.  Ég ætlaði að flytja mína peninga út og vildi fá kort á reikninginn.  Engan yfirdrátt, en því miður var það ekki hægt án þess að sýna fram á stöðugar tekjur.

[Laurent Somers, 11.7.2008 kl. 16:32]

Veit ekki hver ástæðan fyri dönsku stefnunni er, kannski til að koma í veg fyrir ólöglega starfsemi? 

En varðandi hitt þá má líka snúa þessu yfir á tíma, og ef skuldari klikkar á 20. árinu þá er bankinn enn í plús þar sem króna í dag er verðmætari en króna á morgun, með vöxtum og vaxtavöxtum. 

Hinn eðlilegi, náttúrulegi gangur lífsins fylgir tveimur reglum, í eftirfarandi röð:

1. 1. hugsaðu um sjálfan þig
2. 2. hugsaðu um aðra

Áður en bankarnir hugsa um hag viðskiptavinanna, hugsa þeir því um sinn eiginn. En án viðskiptavinanna, þá væru þeir á hinn bóginn ekki til. Arðsemi bankans er því mest þegar að viðskiptavinir skuldsetja sig sem mest, án þess að þeim verða fótaskortur og falli kylliflatir, og helst þannig að hagsmunir bankans séu ætíð vel tryggðir, ef allt fer á versta veg. Því eins og ég nefndi áður, (almennir viðskipta-) bankar eiga ekki að vera í áhætturekstri.

Það má gagnrýna bankana eða hæla þeim, en þannig er þetta.