Auðvitað veðjuðu menn á veikingu krónunnar

Púkanum finnst ekki skrýtið að bankarnir skuli hafa veðjað á veikingu krónunnar á þeim tímapunkti þegar hún var allt, allt of sterk.  Ef Púkinn stæði í gjaldeyrisbraski myndi hann hafa gert það sama.

Ástandið var einfaldlega ekki eðlilegt 2006/2007, þegar ofurvextir seðlabankans og stöðug útgáfa jöklabréfa héldu krónunni uppi og útflutningsfyrirtækjunum blæddi út.  Nei, menn sáu að krónan hlut að falla fyrr eða síðar og stöðutaka gegn henni var það eðlilegasta sem hægt var að gera.

Það er ekkert óeðlilegt við það.

Það sem var hins vegar ekki eðlilegt var að á sama tíma voru bankarnir að hvetja fólk til að taka stöðu með krónunni, með því að taka myntkörfulán - með öðrum orðum - bankarnir voru að veðja á að krónan myndi falla, en voru á sama tíma að ota myntkörfulánum að fólki - lánum sem þeir vissu að myndu hækka gífurlega þegar krónan félli.

Veðjuðu á veikingu krónunnar

Jaha...þið viljið fá gjaldeyrinn minn!

Já, já...Seðlabankinn vill fá gjaldeyrinn heim.  Það eru bara þrjú vandamál.

Í fyrsta lagi er ennþá allt stopp með gjaldeyrisflutninga til landsins.   Meðan greiðslur skila sér ekki, þá fær Seðlabankinn þær ekki.

Í öðru lagi vil ég fá að nota eðlilegan hluta af mínum gjaldeyri til að borga mína erlendu reikninga og halda mínu fyrirtæki gangandi.  Meðan mér er sagt að ég fái ekki að senda minn eigin gjaldeyri aftur úr landi til að borga krítíska reikninga, eða laun starfsmanna sem eru staddir erlendis, þá kem ég ekki með meiri gjaldeyri hingað heim en ég nauðsynlega þarf.

Í þriðja lagi er alger óvissa með hvert gengi krónunnar er.  

Þangað til ferlið er komið í lag, sit ég á mínum gjaldeyri, takk fyrir.

Seðlabankinn reynir að efla gjaldeyrismarkað

Uppáhaldssjónvarpsstöðin mín að hætta?

Það fer ekki á milli mála að margt í þjóðfélaginu er að færast í það horf sem var 1975 - Ríkisbankar og ef vil vill bráðum bara ríkisfjölmiðlar.

Skjárinn virðist vera að leggja upp laupana og það ergir Púkann meira en margt annað sem hefur gerst að undanförnu - burtséð frá fréttum og einstaka fræðsluþáttum á RÚV var Skjár I nánast eina íslenska sjónvarpsstöðin sem Púkinn horfði á.

Þessir erfiðleikar eru auðvitað skiljanlegir - mest af dagskrárefninu var erlent og framleiðendur þess vilja fá borgað refjalaust í hörðum gjaldeyri.   Ef erlenda dagskrárefnið tvöfaldast í verði á sama tíma og tekjurnar dragast saman er ekki von á góðu.

Púkinn veltir hins vegar fyrir sér hvort Stöð 2 eigi sér framtíð.  Þar voru vandamál áður en yfirstandandi kreppa skall á og þótt væntanlegt brotthvarf keppinautar sé að sjálfsögðu hagstætt fyrir Stöð 2, eiga þeir væntanlega við sömu vandamál að stríða - spurningin er bara hversu djúpa vasa eigendurnir hafa.

Skjárinn segir öllum upp

Það versnar áður en það batnar...

Traust til krónunnar er gersamlega hrunið erlendis.  Þetta eru góðar fréttir fyrir útlendinga sem fara í bankana sína og fá 300 krónur fyrir hverja evru og koma hingað með troðnar ferðatöskur, fullar af krónum.

Til lengri tíma litið verður að reyna að byggja upp eitthvað lágmarkstraust á krónunni, þannig að utanríkisviðskipti geti gengið eðlilega fyrir sig.  Hluti af því ferli er að stefna Seðlabankans sé trúverðug, en líti ekki út eins og hringlandaháttur ráðlausra manna.

Það að lækka fyrst stýrivextina hressilega og hækka þá síðan strax aftur er ekki til þess fallið að auka traust manna á Seðlabankanum og það gildir einu hvort þessi hækkun er tilkomin vegna krafna IMF eða ekki.  Málið er hins vegar að þessi hækkun er hugsanlega óhjákvæmileg - án hennar væru raunstýrivextir neikvæðir og það gæti jafnvel litið enn verr út - myndi meðal annars hafa í för með sér algeran fjármagnsflótta úr landi og enn frekara hrun krónunnar.

Það að hækka stýrivextina núna er hins vegar ákaflega sársaukafull aðgerð fyrir marga, en það má rökstyðja að óbreyttir (eða lækkaðir) vextir hefðu gert stöðuna enn verri til lengri tíma litið. 

Ástandið hér á landi á hins vegar eftir að versna til muna á næstunni.  Púkinn á von á því að gjaldþrotum fyrirtækja fjölgi til mikilla muna frá því sem nú þegar er útlit fyrir, atvinnuleysi snaraukist og sömuleiðis brottflutningur frá landinu.  Ástandið gæti orðið eins og í Færeyjum þegar allt hrundi þar, með 25% fyrirtækja gjaldþrota, og 10% þjóðarinnar flutt í burtu.

Ástandið ætti hins vegar að vera orðið gott eftir 8-10 ár.

Stýrivextir hækkaðir um 6 prósentur

Hverjir munu ekki geta greitt laun um mánaðarmótin?

Það er ekki svo langt síðan að banki fyrirtækis Púkans þrýsti á að sá reikningur sem notaður er til að greiða laun um hver mánaðarmót yrði færður yfir í peningamarkaðssjóð.

Því "góða" boði var hafnað, en Púkinn getur ekki að því gert að hann veltir fyrir sér hve mörg fyrirtæki séu nú með lausafé sitt fast í slíkum sjóðum og lendi hugsanlega í vandræðum með launagreiðslur um mánaðarmótin því þau geti ekki hreyft peningana.

Þetta breytist auðvitað þegar aftur verður opnað fyrir sjóðina og í ljós kemur hve mikið er í raun eftir í þeim, en málið er að að lausafjárkreppan gæti skollið á fleirum en aðeins bönkunum.

 

151 sagt upp hjá ÍAV

Íelendingar og verðbólga

Púkinn vill leyfa sér að benda á tvær greinar sem ættu að vera skyldulesning.

Annars vegar grein Vilhjálms Þorsteinssonar: Klúðurslisti Seðlabankans.

Hins vegar grein eftir Púkann frá í apríl: Íslendingar skilja ekki verðbólgu

Nú er Púkinn ekki að segja að Seðlabankinn beri einn ábyrgð á núverandi ástandi.  Hluti ábyrgðarinnar liggur hjá stjórnmálamönnum, fjármáleftirlitinu, bankamönnum og jafnvel forsetanum og fjölmiðlum. 

Það má líka kenna stórum hluta almennings um ástandið - fólki sem magnaði upp ástandið og hegðaði sér eins og fífl - tók sér myntkörfulán þegar ítrekað var bent á að krónan væri allt of sterk.

Það er hins vegar því miður staðreynd að afleiðingar hrunsins lenda ekki á aðilum í hlutfalli við þá ábyrgð sem þeir bera á að ástandið myndaðist.

Verðbólgan nú 15,9%

Hvers vegna þagðirðu áður?

Björgólfur, þú segir að krónan hafi verið of hátt skráð áður.  Það er rétt hjá þér, en hvers vegna bentir þú ekki á það áður?

Hvers vegna stóðstu ekki upp þegar dollarinn kostaði aðeins 60 krónur og sagðir: "Þetta gengi er ekki raunhæft!  Það eru bara fífl sem taka gengisbundin lán á þessu gengi."

Á þeim tíma hefði verið tekið mark á þér.  Þá hefðir þú getað bjargað mörgum.

Það er svolítið seint í rassinn gripið að segja þetta núna.

Krónan stærsta vandamálið

Skorað á útflytjendur...einmitt það, já

Ef útflytjendur eiga að koma með gjaldeyrinn til landsins, þá verður að vera alveg kristaltært að útflytjendur fá að nota það sem þeir þurfa af þeim gjaldeyri til að greiða sín eðlilegu útgjöld erlendis. 

Meðan núverandi gjaldeyrishömlur eru í gildi lenda útflytjendur í því að geta ekki greitt sína reikninga erlendis, því þeir fá ekki að taka gjaldeyri út af sínum einum eigin reikningum af því þeir teljast ekki standa í innflutningi á nauðsynjavöru.

Þangað til þetta er komið á hreint bíða menn og sjá til...og leyfa gjaldeyrinum að safnast upp erlendis.

 

Skorar á útflytjendur

Komast Íslendingar upp með að mismuna sparifjáreigendum?

Það er ekki enn ljóst hvort íslensk stjórnvöld munu komast upp með að mismuna sparifjáreigendum eftir þjóðerni.   Ráðamenn segjast annars vegar ætla að tryggja allar bankainnistæður Íslendinga en hins vegar ekki bera ábyrgð á IceSave innistæðum nema upp að 3 milljónum eða svo.

Þetta tvennt fer illa saman - því að það að ábyrgjast innistæður hluta sparifjáreigenda að fullu en innistæður annarra aðeins að takmörkuðu leyti er nokkuð augljós mismunun eftir þjóðerni - nokkuð sem ekki er liðið samkvæmt EES samningnum.

Það verður fróðlegt að sjá hvernig stjórnvöld hyggjast snúa sig út úr þessu og þótt Púkinn sjái nokkrar leiðir er engin þeirra snyrtileg og líklegast að niðurstaðan verði málaferli sem gætu staðið næsta áratuginn.

Ágreiningur um lagatúlkun

Ég vil ráða fólk í vinnu...

Nú þegar endalausar fréttir berast af niðurskurði hér, hagræðingu þar og uppsögnum út um allt, þá er Púkinn svolítið úr takt við þjóðfélagið, því hann myndi gjarnan vilja ráða nokkra starfsmenn.

Aðstæðurnar eru ágætar - fyrirtæki Púkans er í útflutningi, með nánast allar sínar tekjur í evrum og dollurum og engar erlendar skuldir sem íþyngja rekstrinum.

Púkann vantar líka nokkra tölvumenn, Windows og Perl forritara og þessa dagana ætti að vera auðveldara að finna fólk en oft áður.

Málið er bara ekki alveg svona einfalt.  Púkinn á nú ekki von á því að verða fyrir tjóni vegna þess að fyrirtækið er íslenskt, enda hefur verið reynt að leyna því eftir getu - Ísland hefur nefnilega ekkert sérstaka ímynd í upplýsingatækniheiminum - enda ekki skrýtið, þar sem stjórnvöld hér á landi hafa aldrei sýnt viðleitni til að styðja við þann geira.

Það eru hins vegar ýmis önnur atriði sem skapa óvissu.

Það er gífurleg óvissa varðandi gengismálin á næstunni.  Fyrir fyrirtæki sem byggir starfsemi sína á útflutningi er erfitt að gera framtíðaráætlanir ef ekki er hægt að sjá fyrir hversu margar krónur munu fást fyrir evrurnar og dollarana á næstu mánuðum. Núverandi veiking krónunnar hjápar að vísu þónokkuð til,  en hún þarf að standa í allmarga mánuði til að vega upp þann skaða sem ofurkrónustefnan olli á sínum tíma.  Það eykur líka óvissuna að nú er orðið erfitt að flytja gjaldeyri hingað - nú síðast í gær tilkynnti sænski bankinn sem greiðslukortaviðskiptin fara í gegnum að þeir gætu ekki lengur sent okkur gjaldeyrinn okkar beint.

Annað vandamál er þessi almenna óvissa sem nú ríkir - hugsanlega fara einhverjir viðskiptavinir á hausinn eða draga saman seglin og salan minnkar af þeim sökum - það er einfaldlega ekki enn orðið ljóst hvort framundan er víðtæk heimskreppa eða ekki.

Nei, óvissan er einfaldlega of mikil til að Púkinn geti leyft sér að ráða fólk sem stendur ... sjáum til eftir nokkrar vikur.

Yfir 50% aukning á atvinnuleysisskrá